Okoliczności wprowadzenia
Wraz z pojawieniem się rosnącej liczby zarażonych osób SARS-COVID-19 na terenie wielu krajów podjęto rozmaite działania w celu zwalczania sytuacji kryzysowych oraz przeciwdziałania pandemii. Również w Polsce powstała „Ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych”. W ramach późniejszych przepisów tej ustawy pojawiła się również podstawa prawna do przeprowadzenia rozpraw oraz posiedzeń jawnych przy użyciu urządzeń technicznych zgodnie z art. 15zzs1 przywołanej ustawy.
Pomimo, iż już aktualnie nie zmagamy się z pandemią tak, jak w 2021 oraz 2022 to rozwiązania wprowadzone w ramach powyższej ustawy nadal obowiązują! Powodem przeprowadzenia zdalnego posiedzenia może być nawet bardzo utrudnione podróżowanie świadków, czy stron postępowania w razie formy stacjonarnej. Zdalne przesłuchanie świadka jest wygodnym rozwiązaniem, które pozwala na większą swobodę, również w trakcie współpracy z pełnomocnikiem. Zastępca procesowy, podobnie jak świadek, może brać udział w postępowaniu w formie zdalnej, czego skutkiem jest fakt, że nasza Kancelaria prowadzi sprawy w całej Polsce.
Przesłuchanie zdalne za granicą
We wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej wdrożono stosowne akty prawne dotyczące postępowania cywilnego i karnego, które przewidują przeprowadzenie wideokonferencji oraz przesłuchania zdalnego świadka. W Niemczech sprzęt wideokonferencyjny został ostatnio uzupełniony o urządzenie do tłumaczenia symultanicznego, które świetnie działa w trakcie postępowań, gdy kilka osób posługuje się innym językiem obcym, niż właściwy dla kraju.
Udogodnienia i korzyści
Zgodnie z art. 15zzs1 przywołanej ustawy faktyczną rozprawę w postępowaniu cywilnym lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych (czyli najczęściej laptopa, czy telefonu) umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (posiedzenie zdalne), z tym że osoby w nim uczestniczące, w tym członkowie składu orzekającego, nie muszą przebywać w budynku sądu. Oczywiście, jeżeli strona, czy wezwana osoba (świadek) nie posiadają takich urządzeń, które umożliwią wzięcie udziału w rozprawie, przewidziana jest możliwość złożenia wniosku 5 dni przed terminem o zapewnienie możliwości udziału w posiedzeniu już w samym budynku sądu.
Pełnomocnik strony, który ma możliwość wzięcia udziału w rozprawie zdalnej może bez problemu kierować sprawą, mimo że sąd znajduje się 400 kilometrów od aktualnego miejsca pobytu adwokata. Interesujące jest, że w procesie karnym przewidziana jest możliwość przesłuchania świadka już od 2011 roku, kiedy to wprowadzono par 1a. przy art. 177 k.p.k.:
Przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W postępowaniu przed sądem w czynności w miejscu przebywania świadka bierze udział referendarz sądowy, asystent sędziego lub urzędnik zatrudniony w sądzie, w którego okręgu świadek przebywa.
Podsumowanie
Można śmiało uznać, że w ramach ustawy wprowadzonej na potrzeby rozwiązywania problemów spowodowanych przez pandemię zastosowano w 2021 roku w procesie cywilnym, jak i administracyjnym podobne rozwiązanie, które funkcjonuje już od 2011 roku w procesie karnym. Zdalne posiedzenia sądowe, które miały mieć miejsce przede wszystkim w trakcie okresu przejściowego związanego z Covidem, funkcjonują na szeroką skalę. Wygodne rozwiązanie dla pełnomocników, którym łatwiej uniknąć kolizji z innymi rozprawami sądowymi oraz dla osób z mniejszych miejscowości, dla których problematyczny był dojazd do dużej metropolii, ma również pewne wady. Na szczęście z każdym kolejnym miesiącem liczba problemów technicznych maleje, co pozwala zakładać, że w przyszłości takie rozwiązanie, jak zdalne przesłuchanie świadka w procesie cywilnym, zostanie z nami na stałe!
