Dziś zajmiemy się tematem jak ustalić czy w skład spadku wchodzą długi spadkowe. Problem ten pojawia się gdy dowiadujemy się, że po śmierci bliskiego jesteśmy powołani do spadku po nim zaś nie wiemy co wchodzi w skład masy spadkowej. Co więcej, obawiamy się, że zmarły mógł pozostawić po sobie długi spadkowe.
W dzisiejszym artykule odpowiemy na pytania
- czy można odziedziczyć długi spadkowe?
- jak ustalić czy w skład spadku wchodzą długi spadkowe?
- co to jest spis inwentarza?
- co zrobić jeśli okaże się, że w spadku są długi?
- co to jest odrzucenie spadku?
- ile mamy czasu na odrzucenie spadku?
- odrzucamy spadek i co dalej?
Czy można odziedziczyć długi spadkowe?
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że długi spadkowe podlegają dziedziczeniu czyli, możemy je odziedziczyć, co w konsekwencji oznacza, że będziemy musieli je spłacić. Dzieje się tak, jeśli nie odrzucimy spadku. W sytuacji gdy zdecydujemy się przyjąć spadek, przyjmujemy go z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że ponosimy odpowiedzialność za długi spadkowe do wysokości przyjętego spadku. Innymi słowy nie mamy obowiązku spłacania długów przewyższających wartość oddziedziczonego majątku. Przykładowo, Pani Y odziedziczyła pół mieszkania o wartości 200 tysięcy złotych. Okazało się, że odziedziczyła również długi spadkowe o wartości 250 tyś zł. Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza Pani Y ma obowiązek spłacić długi jedynie do wysokości 200 tyś zł czyli, wartości odziedziczonego udziału w mieszkaniu (1/2 udziału).
Ustawodawca przewidział, że co do zasady przyjmujemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza czyli, z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowej do wysokości przyjętego spadku. Można również przyjąć spadek wprost tj. bez ograniczenia i wówczas odpowiadamy za długi w całości czyli, całym swoim majątkiem i niezależnie od tego ile otrzymaliśmy majątku w spadku.
W sytuacji spadkobrania mamy też możliwość odrzucenia spadku. Często korzystają z niej osoby, które mają wiedzę, że w skład spadku wchodzą długi. Ale co gdy nie mamy możliwości uzyskania takiej informacji? Wiele osób przykładowo nie utrzymywało bliskich relacji ze zmarłym i nie miało od niego żadnych informacji na temat jego sytuacji finansowej. Po śmierci spadkodawcy, nie ma możliwości zapoznania się z pozostałą po nim dokumentacją finansową. Okazuje się, że w skrzynce pocztowej jest list od wierzyciela w którym wzywa do zapłaty. Co wówczas począć?
Jak ustalić czy w skład spadku wchodzą długi spadkowe?
W tej sytuacji mamy możliwość złożenia do sądu wniosku o dokonanie tzw. spisu inwentarza spadkowego. Wniosek taki rozpoczyna procedurę ustalenia składu masy spadkowej, do której należą również długi spadkowe. Spis inwentarza ma charakter dokumentu urzędowego – sporządzany jest przez komornika na podstawie postanowienia sądu o sporządzeniu spisu inwentarza. Wniosek taki może złożyć spadkobierca, uprawniony do zachowku lub zapisobierca, albo wykonawca testamentu lub wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy. Można również złożyć wniosek bezpośrednio komornikowi, który zawiadamia sąd spadku i sąd wydaje postanowienie w przedmiocie spisu inwentarza.
Sąd zarządza ogłoszenie o wydaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza – ogłoszenie zamieszcza się na stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń sądu spadku.
Co to jest spis inwentarza?
W spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem wartości każdego z tych przedmiotów oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich. Wartość przedmiotów należących do spadku i przedmiotów zapisów windykacyjnych komornik ustala według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a wysokość długów spadkowych – według stanu z chwili otwarcia spadku.
Sporządzenie spisu inwentarza wiąże się z kosztami sądowymi jak i komorniczymi – opłata sądowa od wniosku wynosi 100 zł, stała opłata u komornika wynosi 400 zł, do tego dochodzą ewentualne wydatki gotówkowe komornika przy dokonywaniu czynności; może również pojawić się konieczność ponoszenia opłat za dokonanie wyceny przez biegłych rzeczoznawców.
Poza tym warto też sprawdzić ewentualne zadłużenie zmarłego w biurach informacji gospodarczych oraz w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).
Jeśli zmarła osoba pozostawiła po sobie nieruchomości, a dysponujemy numerami ksiąg wieczystych, można sprawdzić, czy w dziale dotyczącym hipotek widnieją wpisy. W przypadku gdy w księdze wieczystej danej nieruchomości ujawniona jest informacja o ustanowieniu hipoteki na poczet zabezpieczenia kredytu hipotecznego albo jakichś innych zobowiązań, jest to już wskazanie o istnieniu długów spadkodawcy, którymi jest obciążona ta nieruchomość. Jednocześnie w księgach wieczystych mogą widnieć również tzw. ostrzeżenia o tym, że np. jest prowadzone postępowanie egzekucyjne z tej nieruchomości, co także może wskazywać na pozostawienie długów przez spadkodawcę.
Co zrobić jeśli okaże się, że w spadku są długi?
W sytuacji gdy okaże się, że w skład spadku wchodzą dług spadkowe bowiem takich ustaleń dokona komornik sądowy w sporządzonym spisie inwentarza, należy zastanowić się czy korzystnym rozwiązaniem jest przyjęcie czy odrzucenie spadku.
O tym, co jest korzystne decydują liczby tj. wartość przyjętego spadku i wartość wchodzących w jego skład długów. Jeśli długi są mniejsze niż majątek spadkowy, warto przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacić długi i cieszyć się z pozostałego po spłacie długów majątku spadkowego.
Co to jest odrzucenie spadku i ile mamy na to czasu?
Jeśli długi zrównują się z wartością przyjętego spadku lub przewyższają go, należy spadek odrzucić by nie narażać się na postępowanie egzekucyjne. Co do zasady mamy 6 miesięcy na jego odrzucenie od dowiedzenia się o tytule swojego powołania do spadku. Odrzucić spadek możemy przed notariuszem lub w sądzie. Opłata od złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem to 100 zł od każdej osoby.
Odrzucamy spadek i co dalej?
Co ważne, należy pamiętać, że odrzucając spadek jesteśmy traktowani tak, jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku a zatem jeśli mamy potomstwo, to spadek wraz z długami przechodzi na nie. Zatem, należy pamiętać aby następnie odrzuciły spadek również nasze dzieci oraz ich dzieci jeśli istnieją i żyły w chwili śmieci spadkodawcy. Jeśli posiadamy dzieci nieletnie, musimy uzyskać zgodę sądu na odrzucenie spadku. Termin na odrzucenie spadku dla naszych dzieci po tym jak my odrzucimy, to 6 miesięcy liczone od momentu odrzucenia spadku przez nas.
Bywa, że po upływnie tego terminu dowiadujemy się, że w skład spadku wchodzą długi. Ustawodawca wskazał jednoznacznie, że po upływie 6 miesięcy, spadek podlega dziedziczeniu z dobrodziejstwem inwentarza. Czy w takiej sytuacji, jako spadkobiercy nie mamy już innej drogi wyjścia. Otóż nie, istnieje możliwość przywrócenia sobie terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Szerzej na ten temat zapraszam do naszego artykułu po adresem: https://www.kancelariamlynska.pl/odrzucenie-spadku-po-terminie-jak-uniknac-dlugow-spadkowych/
