Spis treści:
Czym jest fundacja rodzinna?
Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 2 ust. 1 i 2 Ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest tworzona jako osoba prawna, która ma na celu zbieranie majątku, zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz realizowanie świadczeń na rzecz tychże beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel działalności fundacji rodzinnej, gdzie świadczenia mogą obejmować m.in. środki pieniężne, rzeczy lub prawa przeniesione na korzyść beneficjentów, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Fundacja rodzinna jest narzędziem zapewniającym stabilność finansową i kontynuację działalności firm rodzinnych na przyszłe pokolenia, unikając przeszkód związanych z sukcesją.
Fundacja rodzinna działa na własny rachunek, nabywa prawa i zaciąga zobowiązania, co pozwala jej funkcjonować jako odrębny podmiot na rynku. Mechanizmy przewidziane w ustawie minimalizują ryzyko nieudanej sukcesji, gwarantując kontynuację działalności biznesowej oraz ochronę majątku przed podziałem. Fundacja rodzinna umożliwia także jego pomnażanie i czerpanie z niego korzyści na preferencyjnych warunkach podatkowych, co ma na celu zabezpieczenie rodziny fundatora oraz samego fundatora. Fundator ma elastyczność w określaniu szczegółowych celów i wizji działalności fundacji, które muszą być prawnie dopuszczalne.
Jak działa fundacja?
Fundacja rodzinna działa na podstawie szczegółowo opracowanego statutu, który zawiera kluczowe informacje dotyczące jej funkcjonowania. W statucie muszą znaleźć się takie elementy jak: nazwa fundacji, jej siedziba, cel działania, lista beneficjentów oraz zasady ich tworzenia, czas trwania fundacji, wartość funduszu założycielskiego, a także struktura organów fundacji i ich kompetencje. Dodatkowo statut może regulować kwestie współpracy między organami fundacji, warunki rozwiązania fundacji, wytyczne dotyczące inwestowania majątku oraz tworzenia jednostek terenowych.
- Beneficjenci Fundacji
Osoby korzystające z fundacji, zwane beneficjentami, są określane w statucie. Dokument ten precyzuje, kto może być beneficjentem i jakie przysługują im prawa. Beneficjenci mają prawo do informacji o działalności fundacji oraz mogą składać uwagi i żądać wyjaśnień od zarządu.
- Struktura Organizacyjna
Fundacja rodzinna posiada trzy główne organy:
- Zarząd: Odpowiada za codzienne zarządzanie fundacją, realizację jej celów, zarządzanie finansami, utrzymanie płynności finansowej, tworzenie i aktualizację listy beneficjentów oraz informowanie ich o przysługujących świadczeniach.Rada Nadzorcza: Jeśli liczba beneficjentów przekracza dwadzieścia pięć osób, statut może wymagać utworzenia rady nadzorczej. Rada pełni funkcje kontrolne wobec zarządu, nadzorując przestrzeganie prawa i postanowień statutu.Zgromadzenie Beneficjentów: Składa się z beneficjentów uprawnionych do uczestnictwa. Jest zwoływane przez zarząd i może podejmować istotne decyzje dotyczące fundacji.
- Działalność Gospodarcza
Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w określonym zakresie. Może zajmować się:
- wynajmem lub udostępnianiem mienia,
- sprzedażą mienia,
- gospodarką leśną.
- udzielaniem pożyczek,
- uczestnictwem w spółkach handlowych,
- nabywaniem i sprzedażą papierów wartościowych,
- produkcją przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych,
- obrotem zagranicznymi środkami płatniczymi,
Niektóre z tych działalności mogą być wykonywane tylko w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, z wyjątkiem praw wynikających z uczestnictwa w podmiotach handlowych oraz papierów wartościowych.
- Fundatorzy
Fundacja może mieć jednego lub więcej fundatorów. Ich prawa i obowiązki są nieprzenoszalne, ale mogą one być przekazane innej osobie zgodnie z zakresem określonym w statucie. Jeśli fundatorów jest wielu, wspólnie wykonują swoje prawa i obowiązki, chyba że statut stanowi inaczej. Zmiany dotyczące beneficjentów lub ich uprawnień wymagają zgody pozostałych fundatorów, chyba że statut przewiduje inne rozwiązania. Fundatorzy mogą składać uwagi, opinie lub zalecenia dotyczące działalności fundacji, ale nie ponoszą odpowiedzialności za jej zobowiązania.
Jak założyć fundację rodzinną?
Założenie fundacji rodzinnej to kompleksowy proces, który rozpoczyna się od sporządzenia aktu fundacyjnego, będącego albo aktem założycielskim, albo testamentem. Fundator, będący jedynie osobą fizyczną posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych, składa oświadczenie o ustanowieniu fundacji w jednym z tych dokumentów. Po jego podpisaniu powstaje fundacja rodzinna w organizacji, zarządzająca majątkiem i podejmująca działania prawne. Następnie należy sporządzić statut fundacji w formie aktu notarialnego, określający nazwę, siedzibę, cel działania, beneficjentów oraz zasady ich wyznaczania i uprawnień. Kolejnym krokiem jest spisanie spisu mienia fundacji, zawierającego informacje o wniesionych prawach majątkowych. Fundacja musi również utworzyć organy: zarząd, zgromadzenie beneficjentów i radę nadzorczą (jeśli wymaga tego ustawa lub statut). Fundator wnosi do fundacji mienie o wartości co najmniej 100,000 zł, co może obejmować różne aktywa. Ostatecznym etapem jest wpisanie fundacji do rejestru fundacji rodzinnych, co nadaje jej osobowość prawną, prowadzone przez Sąd Okręgowy. Te formalności zapewniają stabilność i odpowiednie zarządzanie majątkiem rodzinnym na długie lata.
Zalety wynikające z założenia fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna to innowacyjna forma zabezpieczenia majątku i sukcesji przedsiębiorstwa w długoterminowej perspektywie. Jest to szczególnie korzystne rozwiązanie dla firm rodzinnych, które pragną zapewnić kontynuację działalności przez kolejne pokolenia. Decydując się na założenie fundacji rodzinnej, fundator może skutecznie zabezpieczyć firmę przed niekontrolowanym rozdrobnieniem majątku w przypadku dziedziczenia przez wielu spadkobierców.
Fundacja umożliwia także elastyczne zarządzanie majątkiem oraz wspólne podejmowanie decyzji finansowych przez beneficjentów, co sprzyja integracji rodziny w kwestiach gospodarczych. Dodatkowo, dzięki możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, fundacja rodzinna może generować dochody z różnych źródeł, co zwiększa jej stabilność finansową.
Jedną z kluczowych zalet fundacji rodzinnej jest korzystanie z preferencyjnego opodatkowania, w tym zwolnienia z podatku CIT. Beneficjenci fundacji opodatkowani są jedynie w momencie otrzymania świadczeń, co stanowi istotne uproszczenie w porównaniu do standardowych regulacji podatkowych.
Podsumowując, fundacja rodzinna jest nie tylko narzędziem ochrony majątku i sukcesji przedsiębiorstwa, ale także strategicznym rozwiązaniem dla rodzinnych firm, które pragną zapewnić stabilność i ciągłość swojej działalności w przyszłości.
Kto może zostać fundatorem?
Fundację rodzinną zakłada osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, co obejmuje prawo do swobodnego zarządzania swoim majątkiem. Dodatkowo, możliwe jest, aby fundatorem był cudzoziemiec lub osoba fizyczna, której centrum interesów osobistych lub gospodarczych znajduje się poza granicami Polski.
Fundację rodzinną może założyć również kilku fundatorów, z wyjątkiem sytuacji, gdy fundacja rodzinna jest tworzona w testamencie. W przypadku wspólnego zakładania fundacji przez więcej niż jednego fundatora, mogą oni określić w statucie, jakie prawa i obowiązki będą przypisane poszczególnym osobom lub czy będą one wykonywane wspólnie. Bez takiego określenia, wszyscy fundatorzy mają obowiązek wspólnego podejmowania decyzji, w tym zmiany beneficjenta lub jego uprawnień, co wymaga zgody wszystkich fundatorów.
Z uwagi na potencjalne różnice zdań między fundatorami co do celów i strategii działania fundacji oraz specyficzne przepisy podatkowe dotyczące wartości mienia wnoszonego do fundacji, utworzenie fundacji przez jednego fundatora jest uznawane za najbardziej efektywne rozwiązanie.
Kto może zostać beneficjentem?
Beneficjentem fundacji rodzinnej może być zarówno osoba fizyczna, jak i organizacja pozarządowa działająca na rzecz pożytku publicznego. Dodatkowo, fundator, po przekazaniu majątku do fundacji, może również być jej beneficjentem, otrzymując świadczenia na zabezpieczenie bieżących potrzeb. Szczegółowe uprawnienia beneficjentów są precyzyjnie określane na liście, którą zarząd tworzy i regularnie aktualizuje zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz statutem fundacji. Świadczenia przyznawane przez fundację mogą obejmować wsparcie finansowe oraz inne formy pomocowe, dostosowane do woli fundatora. Kluczową kwestią jest efektywne zarządzanie majątkiem fundacji, zapewniające nie tylko spełnianie zobowiązań wobec beneficjentów, ale także stabilność finansową instytucji i ochronę interesów wszystkich zaangażowanych stron.
Podsumowanie
Fundacja rodzinna, zgodnie z ustawą, jest tworzona jako samodzielny podmiot prawny, mający na celu gromadzenie i efektywne zarządzanie majątkiem, a także realizację świadczeń na rzecz określonych beneficjentów. Jest to innowacyjne rozwiązanie zapewniające kontynuację działalności przedsiębiorstwa oraz stabilność finansową, eliminując ryzyko związane z tradycyjną sukcesją.
Jedną z kluczowych zalet fundacji rodzinnej jest korzystanie z preferencyjnego opodatkowania, w tym zwolnienia z podatku CIT, co stanowi istotne uproszczenie w porównaniu do tradycyjnych struktur prawnych. Dodatkowo, fundacja umożliwia fundatorom elastyczne zarządzanie majątkiem oraz integrację rodziny w kwestiach gospodarczych, co sprzyja harmonijnemu przejściu międzypokoleniowemu.
Podsumowując, fundacja rodzinna stanowi nowoczesne rozwiązanie dla rodzinnych przedsiębiorstw, zapewniając stabilność, ciągłość działalności oraz efektywne zarządzanie majątkiem. Jest to idealna opcja dla fundatorów pragnących zabezpieczyć swoje przedsiębiorstwo przed niekontrolowanym rozdrobnieniem majątku oraz zapewnić jego sukcesję na długie lata.
