Władza rodzicielska jest sumą praw i obowiązków, które przysługują każdemu z rodziców względem ich dzieci. Trwa od narodzin do śmierci dziecka. Związana jest z całokształtem spraw dotyczących dziecka (obejmuje m.in. opiekę nad nim czy też jego reprezentowanie). Ma charakter zarówno uprawnienia jak i obowiązku po stronie każdego z rodziców. Są jednak sytuacje, w których może dojść do ograniczenia tej władzy. W obecnym stanie prawnym może do tego dojść na dwa sposoby: na wniosek jednego z rodziców bądź innej osoby bądź w drodze wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu.
Przesłanką, której wystąpienie umożliwia ograniczenie władzy rodzicielskiej jest zagrożenie dobra dziecka (art. 107 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego). Może ono polegać chociażby na zaniedbywaniu zdrowia dziecka, pozostawienia go bez właściwej opieki czy też wywołaniu sytuacji, w której narażone będzie zdrowie, a nawet życie dziecka. Należy jednak pamiętać, że dobro dziecka może być również zagrożone z przyczyn wywołanych przez rodziców bez ich winy -może to wynikać na przykład z trudnej sytuacji materialnej rodziców, bądź ich stanu umysłowego. Oprócz tego, kolejną przesłanką, której zaistnienie może doprowadzić do ograniczenia władzy rodzicielskiej jest rozłączenie rodziców na skutek separacji bądź rozwodu. Tę sytuację opisuje art. 107 KRO. W jego myśl w sytuacji gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu żyjącym w rozłączeniu rodzicom, sąd z uwagi na dobro dziecka może określić sposób jej wykonywania (art. 107 par 1). W paragrafie 2 wspomnianego artykułu określono w jaki sposób sąd może dokonać ograniczenia władzy rodzicielskiej- może dojść do sytuacji, w której władza zostanie pozostawiona jednemu z rodziców z jednoczesnym jej ograniczeniem w stosunku do drugiego rodzica do określonych uprawnień i obowiązków. Sąd może także pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, o ile przedstawili oni zgodne z dobrem dziecka porozumienie co do sposobu jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem a także jest zasadne oczekiwanie, że będą wpółdziałać w jego sprawach.
Jak już wspomniano na początku, do ograniczenia władzy rodzicielskiej może dojść na wniosek bądź z urzędu. W pierwszym przypadku z wnioskiem o ograniczenie władzy rodzicielskiej może wystąpić jeden z rodziców, bądź każdy, kto posiada wiedzę o zdarzeniach, które uzasadniają potrzebę przeprowadzenia przez Sąd zbadania występowania okoliczności, w których może dojść do krzywdy dziecka. Wniosek należy złożyć do Sądu Rejonowego (Wydziału Rodzinnego i Nieletnich) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby której ma dotyczyć postępowanie (czyli dziecka), a w razie braku miejsca zamieszkania – według miejsca pobytu. We wniosku należy podać takie dane jak imię i nazwisko wnioskodawcy, imię i nazwisko uczestników postępowania (wniosek będzie rozpatrzony w postępowaniu nieprocesowym), żądanie ograniczenia władzy rodzicielskiej i jego uzasadnienie, oznaczenie właściwego Sądu, datę i miejscowość oraz odpowiednie dokumenty w załączeniu (chociażby załączenie aktu urodzenia dziecka). Od wniosku należy złożyć opłatę sądową w wysokości 40 zł. Sąd rozstrzyga kwestię ograniczenia władzy rodzicielskiej na wniosek w formie wyroku, od którego przysługuje prawo do wniesienia apelacji w terminie 2 tygodni od otrzymania orzeczenia bądź od dnia, w którym upłynął termin do złożenia wniosku o doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem.
W sytuacji gdy realne jest zagrożenie dobra dziecka sąd może z urzędu (najczęściej po uzyskaniu wiadomości od osoby trzeciej bądź z właściwej instytucji). W takiej sytuacji Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską poprzez zastosowanie środków opisanych w art. 109 KRO czyli m.in. :zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, skierować rodziców do placówki zajmującej się terapią rodzinną, zarządzić umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej bądź placówki opiekuńczo-wychowawczej a także określić jakie czynności nie mogą być podjęte przez rodziców bez zgody Sądu. Warto również wspomnieć, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru stałego, a zatem jeżeli ustaną powody dla których ja ograniczono, Sąd może zmienić swoją decyzję i przywrócić ją.
